Rắn cáo là một loại rắn chuột không có nọc độc, sống ở các khu vực phía đông và tây Mississippi (Bắc Mỹ) và từ bắc Missouri đến nam Ontario (Canada). Kích thước của chúng không quá dài, chỉ từ 4 – 6 feet.

Loài rắn này ngoe nguẩy đuôi khi chúng trở nên sợ hãi và có màu sắc tương tự như loài rắn chuông Massasauga. Vì bề ngoài giống rắn đuôi chuông Massasauga mà loài rắn này thường xuyên bị giết nhầm. Ngoài ra, do đồng tử của rắn cáo có màu đồng nên nhiều người nhầm lẫn chúng với rắn đầu đồng có nọc độc.

Những sự thật thú vị về rắn cáo

• Rắn cáo là anh em họ hàng gần gũi với rắn chúa và rắn hổ chúa.
• Đặc điểm ngoại hình của chúng tương tự như rắn đuôi chuông Massasauga.
• Chúng là những nhà leo núi xuất sắc mặc dù họ không thường xuyên ở trên cây.

Rắn cao sống ở đâu?

Rắn cáo phương Tây thường sống ở bìa rừng gần sông và các nguồn nước. Chúng không thường xuyên ở dưới nước và thích sống trong điều kiện hơi khô cằn. Loài rắn này không sống ở các khu vực thành thị nhưng có thể sống trong các chuồng trại và các tòa nhà bỏ hoang, nơi chúng có thể tìm kiếm nguồn thức ăn.

Thức ăn yêu thích của rắn cáo là chuột, chim, thỏ non, thằn lằn và động vật lưỡng cư. Tuy nhiên, những con trưởng thành có xu hướng ưa thích những con mồi máu nóng. Mặc dù những con rắn này là những nhà leo núi nhanh nhẹn nhưng chúng thích ở trên mặt đất và thường ẩn mình dưới các tảng đá, khúc gỗ hoặc trong các hang động do các động vật gặm nhấm bỏ lại.

Trong khi đó, rắn cáo phía đông sống trong đồng cỏ, đầm lầy và các cánh đồng canh tác. Chúng thích môi trường ẩm ướt hơn. Những loài rắn này có xu hướng ưa thích các loài chim và động vật gặm nhấm làm tổ trên mặt đất.

Trong suốt mùa xuân và mùa thu, chúng chủ yếu hoạt động vào ban ngày. Vào mùa hè, khi thời tiết trở nên nóng bức hơn thì chúng bắt đầu săn mồi vào ban đêm. Rắn con sẽ ăn thằn lằn và động vật lưỡng cư, và chuyển sang thích con mồi máu nóng khi chúng trưởng thành.

Tên khoa học của rắn cáo

Rắn cáo thuộc chi Pantherophis, là thành viên của họ Colubridae, có quan hệ họ hàng gần với rắn chúa và rắn hổ chúa. Pantherophis có nghĩa là “con rắn hổ báo”, dựa theo hoa văn đốm của chúng. Dù có tên là rắn cáo nhưng loài rắn này trông không giống cáo. Tuy nhiên, giống như cáo, chúng tiết ra một thứ xạ hương có mùi kinh khủng khi chúng cảm thấy bị đe dọa.

Tùy theo khu vực sinh sống mà rắn cáo có tên khoa học khác nhau.

• Tên khoa học của rắn cáo miền đông là Pantherophis vulpinus, có nghĩa là “Rắn hổ mang chúa”, đây cũng là một cách chơi chữ. Chúng được đặt theo tên của Linh mục Charles Fox (1815–1854), người đã thu thập kiểu mẫu định danh của loài này.
• Các nhà khoa học đặt tên rắn cáo phương tây theo tên của Joseph Ramspott, do đó chúng có tên khoa học là Pantherophis ramspotti. Ramspott là một sinh viên tốt nghiệp và làm việc trong phòng thí nghiệm Crother-White tại Đại học Đông Nam Louisiana. Ông mất vào năm 2004.

Các loại rắn cáo phổ biến

Có hai loài rắn cáo được công nhận tại Mississippi, đó là: rắn cáo phía đông (P. vulpinus) và rắn cáo miền tây (P. ramspotti).

Hai loài rắn cáo này được coi là giống nhau trong một thời gian dài. Và chỉ trong 15 năm trở lại đây, chúng mới được công nhận là các loài riêng biệt. Vì vậy, trên nhiều tài liệu, bạn sẽ thấy có sự nhầm lẫn trong việc định nghĩa và phân biệt giữa hai loài rắn cáo này.

Rắn cáo: Số lượng và tình trạng bảo tồn

Ở hầu hết các khu vực, cả hai loài rắn cáo đều có quần thể ổn định. Một số bang nơi chúng xuất hiện được liệt kê là bị đe dọa hoặc dễ bị tổn thương, nhưng cả rắn cáo phía tây và phía đông đều nằm trong Danh mục Mối quan tâm ít nhất của Sách Đỏ.

Bị nhận nhầm thành rắn đuôi chuông Massasauga khiến chúng thường xuyên bị con người giết hại. Đây cũng là mối đe dọa lớn nhất đối với những loài rắn này. Ngoài ra, chúng  cũng dễ bị va chạm với ô tô trên đường và bị đẩy ra khỏi môi trường quen thuộc do phát triển bất động sản.

Đặc điểm ngoại hình của rắn cáo

Rắn cáo phương đông có da màu nâu vàng hoặc nâu vàng với những đốm nâu sẫm hoặc nâu đỏ dọc theo chiều dài cơ thể. Chúng có hoa văn hình bàn cờ màu vàng và đen trên bụng. Và đầu của nó có màu đồng với một cái mõm ngắn, dẹt.

Con non có da màu xám. Bên cạnh đó, chúng còn có một đường sẫm màu giữa hai mắt và một đường khác phía sau mắt kéo dài xuống cổ. Những đường này mờ dần khi chúng trưởng thành.

Con rắn cáo phương tây chỉ thực sự khác biệt về màu cơ bản. Cơ thể của chúng thường có màu cơ bản là xám trong suốt cuộc đời của nó.

Cả hai loài rắn đều dài và gầy nhưng không thường vượt quá 4,5 feet. Chiều dài trung bình khi trưởng thành của chúng là từ 3 đến 4 feet nhưng có thể đạt tới chiều dài 6 feet. Đuôi nhọn của chúng có dải sáng tối.

Giống như các loài rắn khác, rắn cáo có thể bẹp đầu khi chúng cảm thấy bị đe dọa. Vì vậy hình dạng đầu không phải là yếu tố được dùng để xác định xem nó có nọc độc hay không. Tuy nhiên, cả hai loài rắn cáo đều có đồng tử tròn thay vì đồng tử mắt mèo của rắn hổ mang.

Rắn cáo nguy hiểm như thế nào?

Chúng không nguy hiểm chút nào. Tuy nhiên, do có vẻ bề ngoài giống rắn đuôi chuông Massasauga nên cần cẩn thận quan sát và đánh giá chúng.

Những con rắn này không có nọc độc, chỉ có thể cắn và phát tán xạ hương khi phát hiện nguy hiểm. Bạn sẽ cần làm sạch vết cắn để tránh bị nhiễm trùng.

Đặc điểm hành vi của rắn cáo

Bạn có nhiều khả năng gặp phải một con rắn cáo phương đông bởi chúng thường bị thu hút bởi nguồn nước. Chúng cũng sống xa hơn về phía bắc so với rắn cáo phía tây. Cả hai loài đều là những động vật có lợi với môi trường sống xung quanh. Chúng diệt các loại sâu bọ, bảo vệ mùa màng và không tấn công con người.

Phản ứng của rắn cáo khi bị tấn công

Rắn cáo thường đóng băng tại chỗ, hy vọng bạn đi ngang qua mà không nhìn thấy nó. Hoặc nó sẽ cố gắng trượt đi trước khi bạn đến đủ gần để nhìn thấy.

Sau đó, chúng sẽ cuộn lại và kêu đuôi để xua đuổi mối đe dọa. Nếu những nỗ lực và tư thế cắn không đủ để khiến bạn sợ hãi, lựa chọn cuối cùng là giải phóng xạ hương khỏi cloaca của nó. Theo các nhân chứng, thứ này có mùi rất giống phân cáo. Đấy cũng là lý do mà chúng được gọi là rắn cáo.

Xem thêm: Rắn Taipan nội địa – Loài rắn sở hữu nọc độc khủng khiếp